Wyznaczanie granic w relacjach nie zawsze jest łatwe – tym bardziej, jeśli nigdy nas tego nie nauczono. Gdy zaczynałam świadomie wyznaczać granice, często słyszałam, że jest to niegrzeczne lub niemiłe. I o ile agresywne wyznaczanie granic rzeczywiście może takie być, tak granice komunikowane z szacunkiem są po prostu znakiem, który mówi: „tu jest już moja przestrzeń, cofnij się, proszę”.

Czym jest wyznaczanie granic w relacjach?

O wyznaczaniu granic w relacjach mówimy wtedy, gdy świadomie zarządzamy życiowymi sytuacjami tak, by nasze potrzeby nie zostały zaniedbane. Granice wytyczają przestrzeń, której potrzebujemy, by żyć w zgodzie ze sobą. Oddzielają to, kim jesteśmy i czego pragniemy od tego, kim są i czego pragną inni. Granice chronią nas przed tym, z czym nie czujemy się komfortowo, zapewniając swobodę działania i prawo wyboru.

Gdy utrzymujemy zdrowe granice w relacjach, mamy kontrolę nad decyzjami dotyczącymi nas i naszej przestrzeni, jednocześnie szanując, że inni również mogą decydować o sobie i przestrzeni, która do nich należy. Wyznaczanie zdrowych granic jest fundamentalnym elementem budowania szczerych relacji opartych na wzajemnym szacunku i swobodzie bycia sobą.

Akademia Wysoko Wrażliwej Dołącz teraz Poznaj miejsce pełne rzetelnej wiedzy, praktycznych porad i rozwojowych ćwiczeń, dzięki którym będziemy mogły wzrastać - razem, ale każda na swój własny, wyjątkowy sposób.

Zdrowe granice – czyli jakie?

Wyróżnia się granice otwarte, zamknięte i elastyczne. Osoba posiadająca całkowicie otwarte granice jest podatna na sugestie innych, pozwala na działania, które nie są dla niej komfortowe i nie potrafi odmawiać. Nie rozumiejąc pojęcia granic może również nie respektować cudzej przestrzeni, narzucając własne zdanie lub ingerując w życie innych.

Z kolei granice zamknięte powodują całkowite odgrodzenie od innych ludzi i izolację społeczną. Osoby posiadające zamknięte granice za każdym razem odmawiają, nie dopuszczając do siebie drugiego człowieka. Może to skutkować brakiem bliskich relacji i osamotnieniem.

Zdrowe granice to granice elastyczne, czyli takie, które swobodnie dopasowujemy do aktualnej sytuacji. Gdy mamy zdrowe granice, jesteśmy świadomi naszych potrzeb i czujemy się bezpiecznie, komunikując je. Rozumiemy i szanujemy też przestrzeń innych ludzi, respektując ich decyzje i nie narzucając własnych.

Dlaczego wyznaczanie granic jest takie ważne?

Gdy wyznaczamy granice, słuchamy i szanujemy samych siebie. Jesteśmy świadomi własnych potrzeb i potrafimy zareagować, gdy te potrzeby są zaniedbywane. Można powiedzieć, że opiekujemy się wtedy sobą i dbamy o swoją niezależność. To istotny element relacji opartych na wzajemnym szacunku, gdzie obydwie strony mają własną przestrzeń. Gdy przestajemy wyznaczać granice lub gdy te granice w inny sposób są zacierane, pozwalamy na działania, które wywołują w nas dyskomfort i uzależniamy się od innych. A kiedy nie szanujemy cudzych granic, szybko możemy stać się kimś, kto odbiera swobodę, a narzuca działania sprzeczne z wolą drugiej osoby. Dlatego ważne jest to, by znaleźć złoty środek i nauczyć się prawidłowo wyznaczać, komunikować i szanować granice w każdej relacji.

5 rzeczy, o których warto pamiętać podczas wyznaczania i komunikowania granic

Wyznaczanie granic nie musi być niezręczne ani powodować wyrzutów sumienia. W końcu granice są czymś, co oddziela nas od innych. Więc gdy działamy w naszych granicach, nie nachodzimy na przestrzeń innych osób ani nic im nie zabieramy. Dbamy tylko o to, co nasze. Oto 5 rzeczy, o których warto pamiętać podczas wyznaczania i komunikowania granic.

1. Pamiętaj, że masz prawo do swoich granic, tak jak inni mają prawo do swoich

Najważniejsze podczas wyznaczania granic jest to, że każdy z nas ma prawo do dbania o siebie i o swoją przestrzeń. Każdy z nas może posiadać swoje granice, które będą chronić przed tym, czego nie chce. To podstawowe prawo do wyrażania siebie, swoich uczuć, pragnień, potrzeb i do swobodnego dysponowania swoimi zasobami. Zdrowe, prawidłowo zakomunikowane granice nie powinny ranić osób, które posiadają takie same – zdrowe – granice. Mogą natomiast wywoływać zdezorientowanie u ludzi, którzy nie rozumieją pojęcia granic i próbują wejść na cudy teren, nie wiedząc, że potrzebują do tego pozwolenia.

2. Nie zwlekaj z reakcją na przekraczanie Twojej granicy

Czasami nasze granice przekraczane są w ułamku chwili i nie zawsze dysponujemy wystarczającym czasem do tego, by wszystko przemyśleć i ułożyć w głowie najlepsze słowa. Największa lekcja, którą wyniosłam z mojej nauki asertywności jest taka, by wyznaczać granice od razu, gdy są przekraczane. Postępując w ten sposób damy do zrozumienia, że dany krok nie był przez nas akceptowany i unikniemy przekraczania kolejnych granic. Niektórzy po prostu nie są świadomi, że robią coś wbrew nam, więc nie zatrzymają się, dopóki otwarcie im tego nie powiemy. Zresztą, o tym, co dzieje się, gdy nie komunikujemy naszych granic od razu, gdy są przekraczane, mówiłam w tym odcinku mojego podcastu – zapraszam do posłuchania.

3. Skonstruuj swoją wypowiedź tak, by nie oskarżać innych

Równie ważne jak wyznaczanie granic, jest ich komunikowanie, czyli sposób, w jaki powiadamiamy innych ludzi o tym, że nie czujemy się dobrze z danymi działaniami. Warto zwrócić uwagę na to, jak konstruujemy naszą wypowiedź i zrobić wszystko, by uniknąć oskarżania, oceniania czy atakowania innych. Zupełnie inaczej brzmi „ciagle zarzucasz mnie swoimi problemami” i „czuję się przytłoczona, gdy tak często o tym rozmawiamy”, a obydwa te zwroty komunikują granicę. Ten pierwszy robi to jednak w sposób oskarżający, co może być odebrane jako agresywne i być początkiem zbędnej kłótni. Druga wypowiedź koncentruje się natomiast na indywidualnych odczuciach i pokazuje, co je wywołało. Takie formułowanie naszych granic nie sprawi, że inni poczują potrzebę obrony przed atakiem, dzięki czemu bardziej uda się im zrozumieć naszą perspektywę.

4. Postaraj się jasno wyrazić to, czego teraz potrzebujesz

Wyrażanie własnych potrzeb jest bardzo ważnym elementem wyznaczania i komunikowania granic. I wbrew powszechnemu przekonaniu nie jest egoistyczne ani niegrzeczne – gdy mówimy o tym, czego potrzebujemy, pozwalamy innym zrozumieć nas i zbliżyć się do nas. Jednocześnie ściągamy z nich często nierealistyczne oczekiwanie, że sami się wszystkiego domyślą. Dlatego na samym końcu każdej wypowiedzi komunikującej granicę warto otwarcie powiedzieć o naszych potrzebach. W przykładzie przedstawionym w poprzednim punkcie może to brzmieć w ten sposób: „bardzo potrzebuję teraz zmienić temat i porozmawiać o czymś, co obie nas rozweseli”. Przy czym oprócz słowa „potrzebuję”, można dowolnie używać zamienników, na przykład: „wolałabym”, „czy moglibyśmy”, „pomogłoby mi, gdybyśmy” i tak dalej.

5. Pamiętaj, że niektórzy nie będą szanować Twoich granic

Niezależnie od tego, jak bardzo będziemy uważać podczas komunikowania naszych granic, niektóre osoby nie będą ich szanowały. Wręcz przeciwnie – mogą starać się spowodować w nas poczucie winy i twierdzić, że dbanie o siebie jest egoistyczne lub niewdzięczne. Warto już teraz przygotować się na taką okoliczność, by pod wpływem przykrych słów nie opuścić granicy i nie pozwolić na jej przekroczenie. Dobrze jest pamiętać, że nasze granice nie odstraszą właściwych osób. A osoby, które nas nie szanują, nie są osobami, które pozwolą nam być sobą.

Pobierz schemat wyznaczania granic

Wyznaczanie granic nie zawsze jest proste – tym bardziej, jeśli nikt nas tego nie nauczył. Długo zajęło mi, by wyważyć moją wypowiedź tak, by stanowczo komunikowała moje granice, a przy tym nie była oceniająca, surowa ani niemiła dla drugiej osoby. Na postawie moich doświadczeń stworzyłam schemat, który teraz ułatwia mi to zadanie.

POBIERZ SCHEMAT KOMUNIKOWANIA GRANIC Pobierz teraz Dołączając do mojego newslettera otrzymasz dostęp do biblioteki darmowych plików, a w niej znajdziesz ten jak i wiele innych wartościowych materiałów.

Komunikowanie granic – przykłady wypowiedzi

W artykule „Wyznaczanie zdrowych granic – jak robić to w zgodzie ze sobą i innymi” przygotowałam 20 przykładów wypowiedzi, których można użyć do komunikowania granic. Dotyczą zarówno relacji partnerskich, przyjacielskich, rodzinnych, jak i tych bardziej formalnych, czyli na przykład w pracy. Warto pamiętać, że nasze granice nie znikają, gdy rozmawiamy z przełożonym czy nauczycielem – i gdy czujemy, że są przekraczane, mamy prawo zareagować.