Większości nowych pojęć towarzyszą mity, które po powieleniu i utrwaleniu w świadomości mogą być naprawdę krzywdzące. Tak samo jest w przypadku osób wysoko wrażliwych, które błędnie kojarzone są z osobami słabymi, nieśmiałymi lub niestabilnymi emocjonalnie. Z pewnością nie raz słyszeliście, że osoby wysoko wrażliwe są introwertyczne lub nie radzą sobie w życiu. Nie ma to jednak za wiele wspólnego z prawdą. Bo o ile wysoko wrażliwe jednostki rzeczywiście mogą mieć niektóre z tych cech, tak ten opis nie dotyczy wszystkich osób wysoko wrażliwych.

W procesie rozumienia pojęcia osób wysoko wrażliwych warto pamiętać, że wysoka wrażliwość jest cechą związaną z układem nerwowym – a właściwie z odbieraniem i przetwarzaniem docierających do niego informacji. Spotkałam się z określeniem, że wysoka wrażliwość jest konstelacją temperamentalną, czyli wyjątkowym zbiorem wrodzonych sposobów reagowania na dane bodźce. Wiąże się z nią określony zestaw cech i potrzeb, który – dopełniony indywidualnymi cechami każdego człowieka – tworzy niepowtarzalną mieszankę osobowościową.

10 mitów na temat osób wysoko wrażliwych

Jednak – jak każdy nowy przedmiot badań – również i wysoka wrażliwość doczekała się swoich mitów. Te nieprawdziwe informacje często przekładają się na nierozumienie, a także nieakceptowanie i nieszanowanie tej cechy u osób ją posiadających. Oto 10 najpopularniejszych mitów na temat osób wysoko wrażliwych wraz z krótką notatką przedstawiającą rzeczywisty stan rzeczy:

1. Osoby wysoko wrażliwe są słabe i kruche

Jednym z najpopularniejszych mitów dotyczących osób wysoko wrażliwych jest to, że są słabe, kruche i trzeba się z nimi obchodzić jak z jajkiem. Nie ma to jednak za wiele wspólnego z prawdą. Osłabiać mogą ograniczające przekonania, niewspierające nawyki lub pewne braki (np. stabilnej samooceny). Takie skutki może również mieć utrzymujący się stan ukrywania swojego prawdziwego ja i próby dopasowania się do nie-wysoko wrażliwego otoczenia (pracy, znajomych, aktywności). Żyjąc w zgodzie ze swoimi potrzebami, osoby wysoko wrażliwe mogą zyskać siłę, wolność i spokój wewnętrzny, dokładnie tak samo jak pozostali nie-wysoko wrażliwi.

Akademia Wysoko Wrażliwej Dołącz teraz Poznaj miejsce pełne rzetelnej wiedzy, praktycznych porad i rozwojowych ćwiczeń, dzięki którym będziemy mogły wzrastać - razem, ale każda na swój własny, wyjątkowy sposób.

2. Większość osób wysoko wrażliwych to kobiety

Wrażliwość kulturowo i stereotypowo przypisuje się jedynie kobietom. Warto jednak pamiętać, że wysoka wrażliwość jako cecha nie zna płci. To oznacza, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni mogą być wysoko wrażliwi. Co więcej, nie są znane żadne badania, które miałyby sugerować, że wysoka wrażliwość występuje częściej u kobiet, dlatego uznaje się, że jest po równo. Wysoko wrażliwi mężczyźni mogą jednak ukrywać swoją cechę z powodów ograniczeń kulturowych – błędnie nauczeni, że wyrażanie emocji jest oznaką słabości, mogą starać się wypierać swoją wysoką wrażliwość. Z tego powodu może się wydawać, że wysoko wrażliwych mężczyzn jest mniej niż ma to faktycznie miejsce.

3. Osobom wysoko wrażliwym trudno jest stworzyć udany związek

Relacje międzyludzkie, w tym w szczególności związki, bywają wyzwaniem zarówno dla osób wysoko wrażliwych, jak i nie-wysoko wrażliwych. Na udany związek, który opiera się na wzajemnym szacunku i wyrozumiałości, składa się przede wszystkim dwójka ludzi, którzy rozumieją i akceptują samych siebie, a także przepracowali swoje trudności z przeszłości. Dlatego to, czy jedno z nich (lub obydwoje) należą do osób wysoko wrażliwych czy nie, nie ma tutaj większego znaczenia Najważniejsze jest to, by każdy z nich miał rozwiązane swoje problemy i trudności. Co więcej, wysoka wrażliwość może nawet pomagać w tworzeniu związku poprzez wzmożoną empatię i otwartość na odczucia drugiej strony.

4. Tylko introwertycy są wysoko wrażliwi

Osoby wysoko wrażliwe potrzebują czasu i przestrzeni, by odpocząć od bodźców. Jednak pomimo tej wspólnej cechy, jaka łączy je z introwertykami, te pojęcia nie są jednoznaczne. Psycholożka Elaine Aron pisze w swojej książce, że nie wszyscy introwertycy są wysoko wrażliwi. Co więcej, około 30% osób wysoko wrażliwych to ekstrawertycy. Takie osoby będą musiały szczególnie zadbać o balans pomiędzy czasem spędzanym z innymi i chwilami na regenerację. Tak, by z jednej strony czerpać energię z kontaktów międzyludzkich, a z drugiej uniknąć przebodźcowania ich nadmiarem.

5. Osoby wysoko wrażliwe ciągle płaczą

Płacz może mieć wiele przyczyn i nie jest jedną z cech charakterystycznych osób wysoko wrażliwych. Oczywiście, czasami płacz może mieć związek z cechą wysokiej wrażliwości (na przykład podczas stanu przebodźcowania), ale może to być też: reakcja na lęk, sposób na „wyrzucenie” z siebie emocji, objaw nadczynności tarczycy, skutek wyjątkowo stresującego lub intensywnego momentu w życiu, jeden z objawów depresji i wiele, wiele innych.

6. Osoby wysoko wrażliwe są wysoko wrażliwe z wyboru

Wysoka wrażliwość jest cechą wrodzoną. Nie można o niej zadecydować, nie można jej nabyć ani się jej pozbyć w trakcie życia. Prawdą jest jednak to, że wysoka wrażliwość może nie być zauważana przez daną część życia – lub mylona z innymi tendencjami. Kolejną kwestią jest to, że wysoka wrażliwość jest stosunkowo nowym przedmiotem badań. Z tego względu nie wszyscy rodzice mogli być jej świadomi, więc nie byli w stanie zauważyć tej cechy u swoich dzieci.

7. Psychoterapia jest koniecznością dla osób wysoko wrażliwych

Wysoka wrażliwość jest cechą osób wysoko wrażliwych, a nie ich zaburzeniem czy chorobą. Dlatego nie trzeba (ani nie da się) jej wyleczyć. Zatem osoby wysoko wrażliwe mogą, ale nie muszą korzystać z psychoterapii. Dla kogo może być przydatna? Dla wszystkich, którzy nie akceptują lub nie rozumieją swojej wysokiej wrażliwości, mają trudności w rozpoznawaniu i dbaniu o swoje potrzeby lub czują, że nie potrafią poradzić sobie z jakimś problemem. Jednak gdy osoba wysoko wrażliwa jest szczęśliwa, spełniona i akceptuje swoją cechę, nie musi konsultować się z psychologiem.

8. Osoby wysoko wrażliwe są nieśmiałe i nie radzą sobie w życiu

Nieśmiałość nie leży u podstaw wysokiej wrażliwości. Oczywiście, niektóre z osób wysoko wrażliwych mogą być nieśmiałe, ciche czy doświadczać wyjątkowych trudności w codziennym życiu – ale nie jest to cecha wspólna dla wszystkich z tej grupy. Tak naprawdę osoby wysoko wrażliwe mogą być niezależne finansowo, dobrze odnajdywać się w roli empatycznych liderów czy chociażby prowadzić własny biznes. To jednak nie zależy od wysokiej wrażliwości, ale od innych indywidualnych cech, przekonań i przeszłych doświadczeń danej osoby oraz tego, w jakim środowisku żyje.

9. Wszystkie osoby wysoko wrażliwe są takie same

Osoby wysoko wrażliwe mają podobny zestaw cech, jednak tak jak nie ma dwóch identycznych osób nie-wysoko wrażliwych, tak i nie ma dwóch identycznych osób wysoko wrażliwych. Każdy z nas jest na swój własny sposób wyjątkowy: ma różne cechy wrodzone i nabyte, przeżył różne doświadczenia, ma różne cele, przekonania, marzenia, kieruje się innymi wartościami, lubi lub chce czegoś innego. Opis osób wysoko wrażliwych powinien stanowić wskazówkę do rozumienia wysokiej wrażliwości, jednak nie należy traktować go jako wyznacznika całej osobowości danego człowieka.

10. Osoby wysoko wrażliwe muszą nauczyć się być „twardsze”

Osoby wysoko wrażliwe nie są „miękkie”. Ze swoją cechą wysokiej wrażliwości są inne, ale wciąż wartościowe. Dlatego nie muszą się zmieniać w twardzieli. Jeśli osobie wysoko wrażliwej doskwiera zaniżone poczucie własnej wartości lub niska samoocena, które sprawiają, że opinia z zewnętrz jest zbyt bolesna – mogą odnaleźć profesjonalne wsparcie u psychologa lub psychoterapeuty. Jednak nie po to, by wyleczyć się z wysokiej wrażliwości, ale by popracować nad ograniczającymi w codziennym życiu tendencjami lub schematami.

Akademia Wysoko Wrażliwej Dołącz teraz Poznaj miejsce pełne rzetelnej wiedzy, praktycznych porad i rozwojowych ćwiczeń, dzięki którym będziemy mogły wzrastać - razem, ale każda na swój własny, wyjątkowy sposób.

Kim tak naprawdę jest osoba wysoko wrażliwa?

Osoby wysoko wrażliwe posiadają cechę wysokiej wrażliwości. Związana jest ona z funkcjonowaniem układu nerwowego, który u osób wysoko wrażliwych odbiera i przetwarza docierające do niego bodźce w sposób bardziej intensywny. Z tego względu osoby wysoko wrażliwe na głębszym poziomie przetwarzają wszystkie informacje. Dodatkowo, posiadają one wzmożoną empatię, są wyczulone na subtelności w otaczającym świecie, a przez to wszystko – mają tendencję do szybszego przestymulowania bodźcami.

I właśnie w przypadku takiego przebodźcowania wysoka wrażliwość najczęściej może być postrzegana jako wada lub słabość. Dlatego tak ważne jest to, by osoby wysoko wrażliwe były świadome swojej cechy oraz potrafiły rozpoznawać i szanować swoje potrzeby – jak na przykład odpoczynku od przytłaczających bodźców. Wtedy są w stanie zminimalizować ewentualne straty i wykorzystać potencjał, jaki niesie wysoka wrażliwość.

Dlaczego jest tak wiele mitów dotyczących osób wysoko wrażliwych?

Wysoka wrażliwość jest stosunkowo nowym przedmiotem badań. Jako pierwsza zaczęła ją badać amerykańska psycholożka Elaine Aron w 1996 roku. Z tego powodu cecha ta nie została jeszcze dokładnie sklasyfikowana i opisana tak jak inne pojęcia w psychologii. To zaś stwarza miejsce do swobodnych interpretacji, błędnych autodiagnoz, a co za tym idzie – przypisywania ogółowi osób wysoko wrażliwych swoich własnych cech (na zasadzie „jestem osobą wysoko wrażliwą i jestem perfekcjonistką, więc to znaczy, że wszystkie osoby wysoko wrażliwe są perfekcjonistami”).

Mam jednak nadzieję, że wraz z kolejnymi badaniami, wiedza o wysokiej wrażliwości ureguluje się na tyle, by wszystkie krążące wokół niej mity zostały na dobre włożone między bajki.

Zobacz też film na moim kanale, w którym opowiadam o mitach na temat wysokiej wrażliwości i osób wysoko wrażliwych!

A WY? Z jakimi mitami na temat osób wysoko wrażliwych najczęściej się spotykacie? Podzielcie się w komentarzu i razem postaramy się je obalić!

autorka i źródło zdjęcia: Anfisa Eremina, Pexels